در این مقاطع چندان سخت نیست. می‌ماند یک پایان‌نامه که آن هم این روزها نوشتنش یا بهتر است بگوییم خریدنش کار سختی نیست.
زمانی داشتن مدرک فوق‌لیسانس و یا دکترا نشانه نهایت دانش و سواد بود. وقتی به کسی می‌گفتند آقای دکتر، یعنی طرف کلی درس خوانده به دانشگاه رفته و برای نوشتن تز دکترایش چند سال زحمت کشیده است تا حالا برای خودش به قول معروف کسی باشد.
به گزارش قانون؛ امروز اما از روی این مدارک نمی‌توان با اطمینان، سواد افراد را محک زد. تعداد دانشگاه‌های مختلف بسیار زیاد شده و پذیرش در مقاطع ارشد و دکترا هم چند برابر شده است به گونه‌ای که قبولی در این مقاطع چندان سخت نیست. می‌ماند یک پایان‌نامه که آن هم این روزها نوشتنش یا بهتر است بگوییم خریدنش کار سختی نیست.
مغازه‌های اطراف میدان انقلاب روزگاری فقط کتاب‌فروشی بود و بس. جایی که دانشجویان ترم آخر باید به دنبال کتاب‌ها و منابع مورد نیاز برای نوشتن پایان‌نامه خود می‌گشتند. این روزها اما پاساژها، بازارچه‌ها و زیرزمین‌های اطراف این میدان بازار پُررونقی است که در آن پایان‌نامه خریدوفروش می‌شود. قیمت‌ها و کیفیت‌ها هم هر جور بخواهید گیر می‌آید.
«موضوع شما که مشخص شد، می آیید پیشِ ما. پروپوزالت را که نوشتیم و تأیید شد؛ یک پایان‌نامه 5 فصلی قابل ارائه به استاد، برایت می‌نویسیم. کفِ قیمتمان هم 1 میلیون 800 هزار تومان است.» این حرف‌های یکی از مؤسساتی است که در کار نوشتن پایان‌نامه‌های دانشجویی است. قیمت یک پایان‌نامه ارشد بسته به موضوع آن تا 4 میلیون تومان هم بالا می‌رود.
تعداد افراد و مؤسساتی که عنوان آگهی‌ها و یا تابلو مغازه‌هایشان «انجام پروژه‌های دانشجویی» است آنقدر زیاد شده است که برای یافتن آنها فقط کافی است یک سر به روبه‌روی دانشگاه تهران بزنید. نکته قابل تأمل همکاری برخی از اساتید و اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها با این مؤسسات است. در تماس تلفنی خبرنگار قانون با یکی از این مؤسسه‌ها، فردی که خود را عضو هیئت علمی دانشگاه معرفی می‌کرد وقتی موضوع پیشنهادی خبرنگار قانون برای پایان‌نامه را شنید گفت: « چند روز پیش من داور جلسه دفاعی بودم که موضوع پایان‌نامه هم همین موضوع شما بود، این موضوع را می‌توان به راحتی از جنبه‌های مختلف کار کرد.» وقتی هم بحث هزینه‌های آن شد آقای دکتر گفتند: « اصلاً حرفش را هم نزنید! این بحث آنقدر ارزشمند است که حیف است تلفنی در مورد آن صحبت کنیم. تشریف بیاورید حضوری صحبت کنیم و از دانسته‌های علمی هم استفاده کنیم. حالا در مورد هزینه‌ها هم صحبت خواهیم کرد.» حضور اساتید دانشگاه در این حرفه با توجه به رقم‌هایی که برای خرید و فروش و انجام پایان‌نامه پیشنهاد می‌شود بیش از حد انتظار و درخور توجه است. به گونه‌ای که نقش آنها بسیار بشتر از مشاوره‌ای است که انتظار می‌رود.
«کل کار را اساتید دانشگاه انجام می‌دهند. اساتیدی که ما با آنها کار می‌کنیم همه از دانشگاه‌های سراسری هستند. قبلاً با اساتید دانشگاه آزاد رودهن هم کار می‌کردیم ولی الان فقط اساتید سراسری برای ما پایان‌نامه می‌نویسند.»
پایان‌نامه دکترا هم نرخ خودش را دارد. البته اینکه دانشجو فنی باشد یا انسانی و یا اینکه چه مقدار زمان دارد و موضوع رساله‌اش؛ همه در بالا رفتن قیمت تأثیر دارد. اما در هر صورت دانشجویان تنبل برای خریدن یک رساله دکترا بین 3 تا 6 میلیون تومان باید هزینه کنند.
نگاه کسانی که شغلشان نوشتن پایان‌نامه و رساله است به حرفه خودشان نیز جالب است.
یکی از این افراد به قانون می‌گوید ما به دانشجویانی که مشکل دارند مشاوره می‌دهیم. نوعی فعالیت علمی که هزینه‌ای که در قبال آن هم دریافت می‌کنند خیلی زیاد نیست. «ما برای کسی پایان‌نامه نمی‌نویسیم… ما کمکتان می‌کنیم کارتان تکمیل شود… ما به شما یک استاد راهنما معرفی می‌کنیم تا برای شما پروپوزال بنویسد…در واقع با هم همکاری می‌کنید تا کار جمع شود…ایشان فصل به فصل به شما کمک می کند تا پایان‌نامه را بنویسید..
-یعنی خودم باید بنویسم؟
نه؛ استادی که ما معرفی می‌کنیم خودش می‌نویسد؛ اما با هم همکاری دارید!»
برخی دیگر نیز برای تأمین خرج‌ومخارج زندگی به این کار روی آورده‌اند. «بازار کار رشته خودمان تعریفی ندارد. مجبورم تا 4 صبح روی نوشتن پایان‌نامه و تحقیق کار کنم.»
البته باید اعتراف کرد که اعتماد به نفس برخی از این افراد خیلی بالاست. آنها که نمی‌توانند پروپوزال را درست تلفظ کنند و با مدرک کارشناسی، پایان‌نامه ارشد می‌نویسند و یا با مدرک ارشد رساله دکترا می‌نویسند بیشتر از توانایی علمی خود متکی به ضعف
عنوان
«پروپوزالت را که نوشتیم و تأیید شد؛ یک پایان‌نامه 5 فصلی قابل ارائه به استاد، برایت می‌نویسیم. کفِ قیمتمان هم 1 میلیون 800 هزار تومان است.»
علمی مشتری‌های خود و نظارت ضعیف دانشگاه‌ها بر پایان‌نامه‌ها و جلسات دفاع هستند.
بسیاری از این افراد وقتی در مورد نوشتن پایان‌نامه دانشگاهی صحبت می‌کنند گویا می‌خواهند یک تحقیق 15 صفحه‌ای کلاسی را انجام دهند. بعید نیست که اگر پول بیشتری بدهید حتی بتوانید در مدت زمان یک هفته هم از آنها یک پایان‌نامه صحافی‌شده تحویل بگیرید. یکی از آنها به قانون می‌گوید: «نوشتن پایان‌نامه که چیز خاصی ندارد. به‌ویژه رشته شما (جامعه‌شناسی) که دیگر خیلی راحت است. تنها کاری که باید شما بکنید این است که مطالبی را که ما آماده می کنیم بخوانید که مسلط باشید تا بتوانید خوب دفاع کنید»
ISI: انسانی 1 میلیون 700 هزار، فنی 2 میلیون تومان
تحقیقِ فوری، یکی از ابتدایی‌ترین خدماتی است که این افراد و مؤسسات ارائه می‌دهند و همان روز امتحان هم می‌توانید از این تحقیقات «بزن در رو» بخرید و تحویل استاد بدهید. اما پول بیشتر بدهید می‌توانید حتی یک مقاله ISI هم از پایان‌نامه خودتان در یکی از ژورنالهای خارجی چاپ کنید.
«اگر مقاله داخلی بخواهید هزینه زیادی ندارد. اما اگر مقاله بین‌المللی برای ژورنالهای معتبر بخواهید برایتان می‌نویسیم اما هزینه آن حدود 2 میلیون تومان است. چون وقت می‌برد و نباید تکراری باشد. فرمت آن هم باید به گونه‌ای باشد که مورد تأیید قرار گیرد.»
اگر استادِ راهنما و مشاورتان کمک‌حال شما باشند نوشتن پایان‌نامه و یا همان تز دانشگاهی کار چندان سختی نیست، اما پُرزحمت است. باید ساعت‌ها و روزها مطالعه کنید، بنویسید و با نظر استاد راهنمایتان اصلاح کنید. تا در نهایت بتوانید آن را به سرانجام برسانید و در حضور دوستان و آشنایاتان از جلسه دفاع سربلند بیرون بیایید. اما ضعف دانشجویان در روش تحقیق دانشگاهی، سهل‌انگاری اساتید راهنما در کمک به دانشجویان و گرفتاری‌های شغلی و وقت نگذاشتن دانشجویان باعث می‌شود تا راه آسان‌تر و البته پُرهزینه و بی‌اعتباری را برگزینند که برای نظام دانشگاهی ما آسیب بزرگی است.
پروپوزان‌نویسی به جای پروپوزال‌نویسی
دکتر طهمورث شیری یکی از اساتید روش تحقیق دانشگاه نقل می‌کند که در یکی از این آگهی‌های پایان‌نامه‌نویسی چنین جمله‌ای را دیده است: «انجام پروپوزان فوق‌لیسانس با کمترین قیمت» او می‌گوید که ابتدا فکر کرده است که «پروپوزان» غلط تایپی بوده است. ولی برای اطمینان خاطر با شماره‌ای که در آگهی دیده تماس گرفته است. اما فرد موردنظر با اعتماد به نفس گفته که می‌تواند بهترین «پروپوزال» را برای او بنویسد. حال قضاوت در مورد اعتبار پایان‌نامه‌ای که قرار است توسط چنین فردی نوشته شود چندان سخت نیست اما سؤال این است که چنین پایان‌نامه‌ای چگونه از فیلتر جلسات دفاع و اساتید داور می‌گذرد و در کتاب‌خانه‌های دانشگاه‌ها بایگانی می‌شود.
برای نوشتن یک پایان‌نامه فوق‌لیسانس باید حداقل چندین ماه وقت بگذارید؛ بارها با اساتید راهنما و مشاور خود جلسه بگذارید؛ تعداد زیادی کتاب و مقاله مرتبط را مطالعه کنید تا در نهایت بتوانید آن را به سرانجام برسانید و یک کار قابلِ دفاع ارائه دهید. حال چه‌طور برخی از این مؤسسات در 1 ماه یک پایان‌نامه کامل را تحویل می‌دهند از عجایب روزگار و صد البته سیستم دانشگاهی ماست که چنین پایان‌نامه‌هایی نمره می‌گیرند و بر اساس آنها عده‌ای می‌شوند فوق‌لیسانس و دکتر.
