ضرورت تحقیق درباره محل فعالیت
انتخاب شغل، یکی از سرنوشت‌ساز‌ترین مراحل زندگی است که علیرغم توصیه‌ها و تاکید‌های مکرر کارشناسان هنوز هم با بی‌توجهی‌های جوانان تحصیلکرده و جویای کار، امروزه به معضلی جدی مبدل شده است. شاید اگر جلسات مشاوره شغلی با دیدگاهی جدید و مناسب درباره این پدیده اجرا می‌شد، امروزه روند تغییرات شغلی مداوم و ناآرامی در فضای کسب و کار به وجود نمی‌آمد.
تحقیق درباره شرکت یا سازمانی که قصد ادامه همکاری با آن را دارید با نخستین جستجو‌ها از طریق اینترنت و یا یافتن موقعیت مکانی آن آغاز می‌شود. پس از یافتن محل و مراجعه حضوری می‌توانید از کارمندان با سابقه درباره نحوه و نوع فعالیت‌های شرکت اطلاعات کسب کنید، بخشی از سوالات ارزیابی محل خدمت به شرح زیرند:
با افرادی که اطلاعاتی در خصوص شرکت دارند صحبت کنید و نظرشان را جویا شوید.
تولیدات، عملکرد، تبلیغات و میزان رضایت‌مندی مخاطبان شرکت را در همان منطقه و با شرکت‌های دیگر مقایسه کنید.
سابقه فعالیت شرکت، میزان بهره‌وری و خصوصیات و اولویت‌های مدیر را ارزیابی کنید.
میزان حقوق سایر کارمندان نسبت به وظایف‌شان را بررسی کنید.
نحوه مدیریت و عملکرد شرکت‌های دولتی و خصوصی با هم متفاوت هستند، در انتخاب‌‌هایتان دقت کنید تا محیط کارتان مطابق با روحیات، مهارت‌ها و رشته دانشگاهی‌تان باشد.
دلیل اصلی نارضایتی‌های شغلی، افسردگی، استرس، پرخاشگری و مشکلات عصبی، فقدان درک صحیح محیط شغلی است که کارجویان تنها به دلیل مسائل و مشکلات مالی، ناآگاهی از شغل و مهارت مورد نظر و یا با اصرار و اجبار خانواده آن‌را برمی‌گزینند و پس از مدتی فعالیت به اشتباه خود پی‌می‌برند.
اصلی‌ترین پرسش‌هایی که در مصاحبه‌های شغلی عنوان می‌شوند عبارتند از:
شغل و سمت ایده‌آل خود را عنوان کنید؟
چرا این شغل و شرکت را برای همکاری انتخاب کردید؟
تجربه‌ها، سوابق شغلی و تحصیلی خود را نام ببرید و اساسا چه ویژگی‌ای شما را از افراد دیگر متمایز می‌کند؟
مهم‌ترین ویژگی‌ها و استعدادهای خود را نام ببرید؟
مهم‌ترین عناوین و سمت‌های خود را نام ببرید؟
در کدام بخش شرکت یا سازمان می‌خواهید همکاری کنید؟
بحران‌ها و چالش‌های کاری را چگونه و با چه راهکاری رفع می‌کنید؟
چه میزان حقوق درخواستی، در نظر دارید؟
چگونه و از چه طریقی با شرکت ما، آشنا شدید؟
چه راهکاری برای توسعه فعالیت‌های شرکت دارید؟
اکثر مدیران و مصاحبه‌کنندگان معتقدند که این پرسش‌ها، اغلب به منظور شناخت خصوصیات فردی کارجویان، شخصیت، عملکرد شغلی وشیوه‌های مدیریتی مطرح می‌شوند تا در جلسه اول با دیدگاهی کلی، تمام ابعاد روحی و حرفه‌ای کارجویان ارزیابی شود.
شناخت ویژگی‌ها و خصوصیات فردی داوطلبان، کار بسیار دشواری است، اما این ویژگی‌ها، در بسیاری از موقعیت‌های شغلی، بسیار حائز اهمیت هستند. این نوع پرسش‌ها باعث می‌شوند که داوطلب کمی بیشتر درباره خودش و ویژگی‌هایی به جز سوابق کاری خود، صحبت کند. روند مصاحبه ممکن است به کمی احتیاط نیاز داشته باشد. در پرسش‌های مربوط به خصوصیات فردی و اخلاقی داوطلب، مباحث آزاد و اظهار نظر درباره مسائل مختلف، فرصت بسیار مناسبی برای آشکارکردن خصوصیات فردی کارجویان ایجاد می‌کند.
وظایف و سوالاتی که باید پیش از مصاحبه از خود بپرسید و در برابر مصاحبه‌کننده آماده کنید
مسوولیت‌های شغل مورد نظر را با توانایی‌های خود ارزیابی کنید.
اصول اخلاق کاری شما چگونه است، به بیان دیگر اولویت‌ها و هنجارهای شغلی شما را چه موضوعاتی تشکیل می‌دهند؟
چه روشی را برای ارزیابی و اجرای ایده‌ها و تصمیم‌های کاری اتخاذ می‌کنید؟
مسائل و مشکلات خودتان را چگونه حل می‌کنید؟
مهم‌ترین معضل و دغدغه شما در آغاز فعالیت شغلی چیست؟
میزان مشارکت گروهی، تصمیم‌گیری در شرایط بحرانی، مدیریت تیم و انتقاد‌پذیری شما در چه حدی است؟
تا چه اندازه‌ای به محیط کار، همکاران و مدیر‌تان اهمیت می‌دهید؟
چه انتظاراتی از مدیر و کارفرمای خود دارید؟
بیشتر علاقه‌مند هستید تا در چه سمت‌ها و موضوعاتی کار کنید؟
چه دانش و تجربه‌ای در پست‌های قبلی کسب کرده‌اید که می‌تواند در شغل جدید مفید باشد؟
پرسش‌ها و پاسخ‌ها در مصاحبه
باید‌ها و نباید‌های مصاحبه را رعایت کنید.
اغراق نکنید، خودتان را همان‌طوری که هستید عنوان کنید، به گونه‌ای صحبت نکنید که آشفته به نظر برسید. اما در همان حال، خیلی خلاصه‌گو و کم‌حرف نباشید تا مصاحبه‌کننده فکر کند شما تمایلی به ارائه اطلاعات ندارید.
دقیقا به چشمان مصاحبه‌کننده نگاه کنید و پرسش‌ها را بسیار شمرده و با تامل پاسخ دهید.
با آگاه بودن از نکات فوق، تحقیقات قبلی در مورد شرکت و آماده‌سازی برای مصاحبه، احتمال موفقیت خود را برای ایجاد یک تأثیر مثبت در هنگام مصاحبه افزایش دهید.
نگارش رزومه‌های شغلی
نحوه نوشتن رزومه و بیان سوابق شغلی و تحصیلی، فضای لازم را برای فعالیت آماده می‌کند، شرکت‌ها و سازمان‌های مختلفی رزومه ارسالی شما را ارزیابی و برحسب اولویت‌های خود آن را انتخاب می‌کنند.
شگردهای مصاحبه‌کننده
آمادگی
پیش از تشکیل جلسه مصاحبه، لازم است مصاحبه‌شونده اطلاعات مربوط به مصاحبه کننده و شرایط احراز شایستگی مرتبط به شغل را بررسی کند و مصاحبه را بر اساس اطلاعات و مهارت‌های کسب‌شده انجام دهد. به نوعی ساختار مصاحبه، دستورالعمل و پرسش‌های آن، تا حدود زیادی به مطالعات مقدماتی وابسته هستند.
آغاز مصاحبه و ایجاد ارتباط
فشار و استرس ایجاد ارتباط بر دوش مصاحبه‌کننده است فرض کنید داوطلب کمی نگران است و علائم تنش روانی دیده می‌شود، اگر مصاحبه‌کننده بر آن است که به واقعیت‌هایی پی‌ببرد، باید نخست کاری کند تا از میزان تنش داوطلب کاسته شود و وی احساس آرامش و راحتی نماید.
تبادل اطلاعات
در این مرحله مصاحبه‌کننده باید کوشش کند بر مبنای شرایط احراز، با دقت و ظرافت سوالاتی را مطرح کند تا ضمن جمع آوری اطلاعات مورد نیاز، بتواند دیدگاه کلی مصاحبه شونده را نسبت به مسایل مربوط به کار و زندگی مورد ارزیابی قرار دهد. به طورکلی مصاحبه‌کننده باید سوالات را به گونه‌ای مطرح کند تا بیشترین اطلاعات ممکن را در ارتباط با معیارهای مربوط به گزینش، به دست آورد.
در واقع در این مرحله مصاحبه کنندگان باید بر مبنای برنامه از پیش تعیین شده، به طرح موضوعات مختلف بپردازند. بهتر است ابتدا از موضوعات ساده و روزمره شروع کنید، مثلاُ درباره کار و فعالیت کنونی وی پرسیده شود، پس از اطمینان خاطر از آرامش مصاحبه‌شونده به مرور سوالات اساسی‌تر طرح شوند.
روابط و سوابق کاری، زمینه‌های مورد علاقه و شرایط کلی، محورهای اساسی هستند که اگر سوالات بر پایه آنها طرح شوند، می‌توانند اطلاعات نسبتا جامعی در مورد مصاحبه‌شونده و نتیجه گیری از مصاحبه ارائه دهند.
پایان مصاحبه
در این مرحله از مصاحبه باید آگاه بود که هیچ گونه نشانه‌ای مبنی بر پذیرش مصاحبه شونده به او داده نشود زیرا ممکن است مصاحبه شوندگان بعدی، دارای کیفیت برتری باشند و یا مصاحبه شونده در مراحل دیگر فرایند گزینش، نتواند موفق شود.
پس از پایان مصاحبه، مصاحبه کنندگان باید برداشت کلی خود را همراه با تجزیه و تحلیل پاسخ‌های مصاحبه شونده، گزارش دهند، مصاحبه کنندگان برای اینکه بتوانند صحت، قابلیت اعتماد و اعتبارمصاحبه های خود را ارتقا دهند، باید با توجه به مهارت‌های مصاحبه‌شوندگان ارزیابی‌های خود را بیان کنند.
